zaterdag 13 december 2008

Vandaag was het dan zo ver; de Panoven in Zevenaar. Zevenentwintig diploma's en twee certificaten werden plechtig en onder grote belangstelling uitgereikt aan de deelnemers van de IVN Natuurgidsencursus. Het vallen in het zwarte gat kan beginnen. Voor een kleine impressie zie de foto's. Voor een terugblik op 16 maanden gidsencursus klik hierachter op herinneringen.

zaterdag 6 december 2008

Vandaag een excursie door het Slangenburgse bos. We zagen bomen, planten, vogels en veel mos.
Veel weetjes over bodem, waterhuishouding, geschiedenis van het kasteel, vielen ons daarbij kostenloos ten deel. Een mannetje van de zwarte specht, die zagen wij daar echt. Schakende damherten waren er ook, vanuit het kasteel steeg rechtop de rook. Zie de foto's.

zaterdag 29 november 2008

Vandaag een excursie in de vorm van een prachtige wandeling door het natuurgebied Landfort bij Mechelen en langs het prachtige huis en park. Onderweg zagen we een ijsvogeltje, reeën, reigers, buizerds etc. Er waren veel mooie bomen te bekijken en er werd veel aandacht besteed aan de historie van deze plek. Klik hierachter op foto's voor een impressie.

zaterdag 22 november 2008

Na drie presentaties afgelopen woensdag, vandaag een prachtige struinwandeling door het struweel van de Lobberdense Waard. Het had flink gesneeuwd, wat prachtige plaatjes opleverde. De bijna volleerde natuurgidsen voegden bovendien nog het een en ander toe aan wat zij afgelopen woensdag al getoond en verteld hadden. Zie ook de foto's, waarin ook de zelfwerkzaamheid te zien is van de kinderen die afgelopen woensdag deelnamen aan de kindernatuurcursus.

zaterdag 15 november 2008

Het is de tijd van de eindwerkstukken (presentaties op de woensdagavond en excursies op zaterdag). Op 1 november was er een mooie fiestocht door Die Hetter met start en finish in Megchelen met als titel "Tussen knotbomen en struweel". Op 8 november opnieuw een hele mooie fietstocht vanuit Doetinchem richting Hummelo en terug met als onderwerp monumentale bomen. Op 15 november een wandeling door het Montferland (Galgenberg/Mengelenbergwandeling) met als startpunt Het Tolhuis in Zeddam.

zaterdag 25 oktober 2008

Afgelopen woensdag hebben drie groepen hun "eindwerkstuk" gepresenteerd. En vanavond was er een excursie in de vorm van het bijwonen van de Nacht van de Nacht.

zaterdag 4 oktober 2008

Afgelopen woensdagavond werd de cursus gevuld met vakantieavonturen en biologische momenten, die alle zeer leerzaam bleken. Vandaag een indoorcursus over het determineren van bloeiende planten en met name het gebruik van een flora (een naslagwerk dat planten beschrijft). De cursusleiding heeft veel materiaal meegebracht en Jan Brouwer van het CNME maakt ons wegwijs. Het is zaak om zo snel mogelijk vast te stellen bij welke familie een plant hoort. Dat vergemakkelijkt het zoeken aanzienlijk. Zie hierna ook het verslag.

zaterdag 20 september 2008

Vandaag staat een excursie naar het gebied van de Oude Rijnstrangen (Rosandse Polder) op het programma. Om een indruk te krijgen van de verrassende natuur in het gebied in dit jaargetijde zie de foto's. Zie ook het verslag 1 en / of het verslag 2.

woensdag 17 september 2008

Vanavond opnieuw een cursusavond in het NME Centrum in Zevenaar. Evert Jongkind van het CNME uit 's Heerenberg gaf een les over de combinatie van gemeentepolitiek en natuur- en landschapsbeheer. Wanneer is iets een kennisgeving, wanneer een voorgenomen besluit (waarop men zienswijzen kan indienen) en wanneer een besluit (waartegen men bezwaar kan maken of in beroep kan gaan). Uit eigen ervaring (als wethouder en raadslid) wist Jongkind aardige annekdotes te vertellen. Het biologisch moment ging over hazelaar en den.

zaterdag 6 september 2008

Vandaag een excursie in het Korenburgerveen. Om half tien begint de excursie bij Den Oppas onder leiding van het heer Oonk en mevrouw Ubbink van Natuurmonumenten. De heer Oonk vertelt over de geschiedenis van het gebied vanaf een slordige 10.000 jaar geleden. De groep wordt in tweeën gesplitst en die lopen vervolgens een ronde in aan elkaar tegengestelde richtingen. Onderweg is er veel te zien, te voelen, te ruiken en te proeven (bramen). Het begint al direct goed met een aantal reeën op korte afstand. Verder zien we veel bijzondere soorten, zoals koningsvaren en dubbelloof, klokjesgentiaan, moeraswolfsklauw, zonnedauw, levendbarende hagedis, etc. Voor een impressie bekijk de foto's.

woensdag 3 september 2008

Vanavond voor het eerst na de vakantie weer een cursusavond. De opdracht was om 8 minuten vol te praten met één of meer vakantie-natuurbelevingen. Menigeen had zich goed voorbereid en onderstreepte het betoog met mooie powerpoint presentaties. Anderen deden het zonder en er werd zelfs een toneelstukje opgevoerd. Vrijwel iedereen gebruikte meer dan de beschikbare tijd en moest door Joop gemaand worden om er een eind aan te breien. Het was een leuke avond. Het biologische moment ging heel toepasselijk over zuurstofopname door de mens. Het belang van een goede ademhaling werd benadrukt en ter plekke geoefend. De tijd was te kort omiedereen aan beurt te laten komen, de rest volgt over vier weken.

zaterdag 28 juni 2008

Vanochtend verzamelen we bij onze leslocatie in Zelhem. Op enkele honderden meters daarvandaan staat Jeltje Berendsen ons op te wachten met de waterkar van het NME. We krijgen per tweetal een emmer en een schepnetje en gaan naar de waterkant om waterdiertjes te vangen. Dat lukt heel aardig en na verloop van tijd worden de vangsten overgezet in bakken voor nadere bestudering. We slagen er in om vrijwel alles op naam te brengen. Over de grootste gevangen vissen ontstaat wat discussie. Is het nu de Kleine Modderkruiper of gaat het om een Bermpje. Om eens wat van de vangst te noemen: Haftelarve, Schaatsenrijder, Schrijvertje, Vlokreeft, Watermijt, Kokerjuffer (soms met kokers gemaakt van slakkenhuisjes), Geelgerande en andere waterkevers, Libellenlarven, waaronder de Platbuiklarve, Bootsmannetje, Drie- en Tienstekelige Stekelbaars, Kikkervisjes, Jonge salamanders, Poelslak, Posthoornslak, Schijfhoornslak, Waterspin etc. Voor een impressie zie de foto's.

woensdag 25 juni 2008

Vanavond gaat de les over waterdieren. Henriëtte van der Loo vertelt over waterkwaliteit en hoeveel aspecten daar op inwerken (zoet, zout, zuur, basisch, warm, koud, licht, donker, veel planten, weinig planten, rijk of arm aan mineralen, klei- of zandbodem etc. etc. Alles hangt met alles samen en werkt op elkaar in. Als er een grote rijkdom aan soorten te vinden is, dan is het oordeel over de waterkwaliteit goed. Het biologische moment ging over de mierenleeuw. Henriëtte heeft veel bakken met water meegebracht waarin van alles te zien is, vooral insectenlarven, torren, bootsmannetjes en dikkoppen.

zaterdag 14 juni 2008

Vandaag is er een plantenexcursie in het nieuwe natuurgebied aan de Koolmansdijk in Lievelde. Onze gids is de heer Klein Gebbink, die enkele jaren geleden is gestopt met zijn boerenbedrijf en nu gidswerk doet voor Staatsbosbeheer. Hij vertelt aan het begin van de excursie over de bijzonderheden van het gebied. Met name de waterhuishouding is bijzonder. Er is voor een deel sprake van kalkrijk kwelwater (kalkmoeras) en met name op de overgangen (gradiënten) zijn veel bijzondere planten te vinden. Het gebied is enkele jaren geleden ontdaan van de naar verhouding rijke toplaag, waarna er geleidelijk een schraal blauw grasland is ontstaan met verschillende soorten grassen, zeggen, russen en biezen, maar ook een enorme rijkdom aan orchideeën (zoals Gevlekte, Breedbladige, Moeraswespen- en Welriekende nachtorchis), Parnassia, Wederik, Tormentil, Klaversoorten, Ogentroost, Biggenkruid, Havikskruid (w.o. de oranje), Spaanse ruiter, Kale jonker, etc. etc. De vlinders doen het niet zo goed dit jaar, mogelijk veroorzaakt door late nachtvorst. We zien wel veel motjes en enkele Buin zandoogjes. Ook sprinkhanen en kevers zijn er in flinke aantallen. Verder laat zich een boom?valk zien en vertelt onze gids, dat hij een kwartel met jongen heeft gezien. Voor een impressie zie de foto's.

woensdag 11 juni 2008

Vanavond opnieuw een cursusavond. Het zit niet helemaal mee. Onze gastdocent (Jan Brouwer) blijkt opgenomen in het ziekenhuis. De locatie is dubbel geboekt. Met wat improviseren en tafels op de gang wordt het toch nog een hele interessante les. Het gaat over het determineren van planten, waarbij het helpt als je snel door hebt om welke familie het gaat. De cursusleiding heeft een vracht aan verschillende bloemen meegebracht. We pluizen die uit en op onze tafel komen voorbij: Bitterzoet, Duizendblad, Stinkende gouwe, Klein vogelpootje, Wilde liguster, Muskus kaasjeskruid, Muizenoor, Scherpe boterbloem, Springzaad veldkers, Pekbloem, Reukloze kamille, Moederkruid, Jacobs kruiskruid, Gele kamille, Melganzenvoet, Klaproos, Grote teunisbloem, Liggende klaver, Peen, Raket en Wilde cichorei (dit alles onder voorbehoud natuurlijk). Het biologisch moment ging over de Judasboom.

zaterdag 31 mei 2008

Vandaag gaat de excursie over insecten. Daarvoor komen we bij elkaar in Westendorp bij het pompstation aan de Stubbelderweg. De gidsen van vandaag zijn Jannie Klein Lebbink, Jeltje Berendsen en Gerhard Wansink. De cursisten worden verdeeld over drie groepen. Op drie verschillende plekken (bosrand, heide en bos) wordt gezocht naar insecten. Elk half uur wordt er gewisseld. Op de eerste plek wordt gewerkt met een witte paraplu en een wit laken. Het laken wordt op de grond uitgespreid onder een boom of struik. Vervolgens wordt er even flink geschud, zodat er verschillende beestjes naar beneden vallen in de paraplu of op het laken. Op het stukje heide wordt even rondgelopen en er vliegen verschillende motjes op, spinnen en kevers komen in beweging en worden zo gezien en soms gevangen met behulp van een insectenzuiger en/of een loeppotje. In het bos wordt gezocht op de stammen en op de bodem tussen het rottende blad. Elk insect heeft zo zijn voorkeuren als het gaat om verblijf, picknickplaats of plekken om eieren af te zetten, zodat de nakomelingen een zo groot mogelijke kans op overleven hebben. Het blijkt bijzonder lastig om de verschillende beestjes op naam te brengen, zelfs voor ervaren gidsen gewapend met een grote stapel boeken. Er zijn heel veel verschillende soorten. Bovendien worden de deelnemers bijkans lekgestoken door de in groten getale aanwezige muggen (Culex pipiens). Om eens een paar 'waar'genomen insecten te noemen (de namen onder voorbehoud en voorzien van een groot vraagteken en kruiwagens vol zout): teek, slakje, mier (emp), (rode) bosmier met eitjes aan het slepen, glanzende snelloopkever, frambozenkever, rozenkever, kniptor, variabel bladhaantje, brandnetelwants, hooiwagen, allerlei soorten spinnen (wolfspin, trechterspin, kraamwebspin, zebraspin), steekmug, plasrombout, platbuik, wolluis, kleine rupsendoder, zakdrager, brandnetelluis, kleine gaasvlieg, pissebed, kleine beer, eikengal, knoopjesgal, dambordvlieg, veertienstippelig lieveheersbeestje, larve van een lieveheersbeestje, snuitkever, schorpioenvlieg, kleine sprinkhaantjes, duizendpoot, bladrollers, schalebijter, springstaart, wasmot, uiltje, huismoeder (een motvlinder uit de uiltjesfamilie), keverlarve, spanrups, zwart soldaatje (=een weekschildkever), (berken)wants met eitjes, strontvlieg, grote groene libel, rups van de witvlakvlinder en een lieveheersbeestje (=Oranjerood Veelkleurig Lieveheersbeestje - Harmonia axyridis f. succinea ) met een M op zijn kop of was het een W?

Voor een impressie, zie de foto's.

woensdag 28 mei 2008

Vanavond opnieuw een les in het kader van de IVN Ntuurgidsencursus en wel over insecten. Het gaat daarbij met name over vlinders. Deskundige en verzamelaar Jaap Zwier vertelt enthousiast over het wel en wee van de vlinder en laat een groot aantal verschillende soorten zien, waaronder hele kleine onder de microscoop. Van weer andere zijn de genitaliën te bewonderen onder de microscoop. Het kenmerk van vlinders is, dat zij schubben op de vleugels hebben. Er zijn in Nederland zo'n 2.200 soorten, waarvan een kleine 800 nachtvlinders. Dagvlinders hebben sprieten met een knopje, nachtvlinders niet (de dikkopjes vormen een uitzondering, die hebben een knots). Het biologisch moment ging over de vlier en wat je daar allemaal mee doen kunt (en dat is heel veel).

zaterdag 17 mei 2008

Vanmorgen ging de excursie naar Tolkamer aan de Rijn om te zien hoe verschillen in omstandigheden ook leiden tot verschillen in plantengroei. De groep werd in tweeën gesplitst en geleid naar verschillende stukjes natuur bij het beroemde Tolkamerdijkje, een paradijs voor de liefhebber van wilde planten. Voor een impressie, zie de foto's.

woensdag 14 mei 2008

Vanavond - na enkele weken vakantie - weer een IVN gidsencursus. Het thema is successie. Janrein geeft een presentatie met boeiende voorbeelden en mooie foto's. Het biologisch moment gaat over natuurbeleving door dementerenden. Na de pauze werd een demovideo over een gids in het veld getoond. Per onderdeel werden houding en gedrag geobserveerd en besproken wat daar goed en minder goed aan was. Het was al met al weer een heel leerzame avond.

zaterdag 19 april 2008

Vanmorgen hebben we rondgelopen in de buurt van de Abdij in de Slangenburg. Het thema was "mossen" maar ook andere natuurverschijnselen kregen de aandacht. Of vroegen zelf om aandacht zoals een paar zwarte spechten. Hoofdzaak waren echter de mossen, zoals haarmos, sterrenmos, muisjesmos, pluisjesmos, fijn en groot laddermos, dikkopmos, purpersteeltje, rimpelmos, platmos, pronkmos, etc.etc. Op de terugweg waren er nog reeën en fazanten te bewonderen. Voor een impressie zie de foto's.

woensdag 16 april 2008

Vanavond ging de cursus over mossen. Er was een stukje theorie en er konden verschillende soorten met een loep onder de loep worden genomen. Het biologisch moment ging over weidevogels (geluiden en plaatjes van vogels, van hun eieren en wetenswaardigheden). Het biologisch moment werd verzorgd door Roelof, voor wie het helaas de laatste cursusavond was. Hij kan het niet meer combineren met zijn werk.

zaterdag 12 april 2008

Vandaag een vogelexcursie rond kasteel Slangenburg onder leiding van de IVN Vogelwerkgroep. Vele soorten waren te horen en te zien. Met name het zien van de appelvink was bijzonder. Voor een impressie bekijk de foto's en lees verslag 1 en / of verslag 2.

woensdag 9 april 2008

Vanavond cursus in Zelhem over vogels. Bijzonderheden volgen.

woensdag 2 april 2008

Het verslag van de excursie van afgelopen zaterdag is binnengekomen en Janrein heeft nog wat foto's gestuurd van de voorlaatste excursie.

zaterdag 29 maart 2008

Vanochtend was er een excursie in Laag Keppel. We werden ontvangen op kwekerij "de Warande" door onze gastvrouw Trudi Woerdeman. Zij begon met een dialezing over de historie van het aanleggen van parken en van de rol die stinzenplanten daarin spelen. Dat is een bijzondere groep verwilderde sierplanten, vooral bolgewasjes, die op oude landgoederen en kastelen voorkomt. Na de koffie hebben we wat rondgewandeld in de prachtige tuin, waarna we een rondleiding kregen langs het kasteel en door het jachtbos. Bekijk ook wat foto's en het verslag.

woensdag 26 maart 2008

Vanavond ging de les over planten en het biologisch moment over het Bergher Bos in de vier seizoenen met prachtige foto's.

Een beknopte indeling (niet volledig) van de landplanten is de onderstaande:

• Mossen (Bryophyta)

  Levermossen (Hepaticae), bijvoorbeeld Riccia (Watervorkje)

  Bladmossen (Musci), bijvoorbeeld Sphagnum (Veenmos), Mnium (Sterremos), Tortula (Muurmos)

• Vaatplanten (Tracheophyta = alle landplanten behalve mossen)

  Varens en andere sporeplanten

  Wolfsklauwen (bijvoorbeeld wolfsklauw, Zwitsers mosvaren)

  Paardenstaarten bijvoorbeeld de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae)

  Varens (bijvoorbeeld Osmunda, Dryopteris (mannetjesvaren) en de hertshoornvaren.

  Zaadplanten (Spermatophyta of Spermatopsida)

  Naaktzadigen (Gymnospermae (uitwendig zaaddragende planten)

  Palmvarens (order Cycadales of familie Cycadaceae)

  Naaldbomen (Coniferae of Coniferales)

  Bedektzadigen (Angiospermae of Anthophyta; inwendig zaaddragende planten oftewel bloemplanten)

  Eenzaadlobbigen

  'nieuwe' Tweezaadlobbigen

zaterdag 15 maart 2008

Vandaag een excursie in het kader van ecologische verbindingszones naar de Heidenhoekse Vloed bij Halle. Met name door het aanbrengen van geleidelijk oplopende of terrasvormige oevers, van overlopen en poelen ontstaat een meer natuurlijke waterloop met meer mogelijkheden voor flora en fauna. Ook wordt stilgestaan bij het omzetten van cultuur in natuur en welk een administratieve rompslomp dat voor landeigenaren met zich meebrengt. Al het gedoe, de vele voorwaarden en kosten doen nogal wat eigenaren afhaken. Voor een indruk van de mooie wandeling bekijk de foto's en lees ook het verslag (waarin nog een aantal leuke foto's).

woensdag 12 maart 2008

Vanavond werd een les over ecologische verbindingszones verzorgd door Herman van Zandbrink van de provincie Gelderland. Hij vertelde met veel enthousiasme over projecten om de leefbaarheid van onze provincie te vergroten, door (nieuwe) natuur een kans te geven. Dat gebeurt met name door de bestaande natuurgebieden met elkaar te verbinden. Het zijn langdurige processen, waarbij veel partijen het met elkaar eens moeten worden. Na afloop deelde hij een interessant boekje uit over dit onderwerp met de titel "Groene Connecties". Het biologische moment bestond uit geluidsfragmenten uit verschillende gebieden, waarop wind, water, vee, maar vooral vogels te horen waren. Kijk ook nog even naar de presentatie van Gerben Houwers.

dinsdag 11 maart 2008

Vandaag werd een artikel ontvangen met het verzoek om het te plaatsen. Het artikel is echter te groot, mede door de vele foto's. Het is een artikel uit Natuurwetenschap en Techniek van de hand van Kor Goutbeek onder de titel Gevleugelde fabels.
Van Gerben Houwers kregen wij de presentatie toegestuurd over de door hem verzorgde les van afgelopen woensdag.

zaterdag 8 maart 2008

Vanochtend een excursie over waterbeheer in Winterswijk onder leiding van Gerben Houwers van Waterschap Rijn en IJssel. Het begint op de parkeerplaats van de Berenschot Watermolen, gevolgd door een wandeling in de Bekendelle. Daar zijn de sporen van hoog water duidelijk zichtbaar, net zoals de stormschade die ruim een jaar geleden is aangericht. Daarna werd de excursie verplaatst naar het nieuwe landgoed Kotmans, waar boer Berenschot zijn bedrijf heeft stopgezet en zijn land beschikbaar stelt voor de ontwikkelen van nieuwe natuur (in ruil daarvoor mogen enkele woningen worden gebouwd). Dat gebeurt in samenwerking met het waterschap, dat door omleiding van een afvoersloot wil voorkomen, dat in de zomermaanden de grondwaterspiegel te ver daalt. Voor een impressie zie de foto's en lees het verslag.

woensdag 5 maart 2008

Vanavond werd ons door Gerben Houwers van Waterschap Rijn en IJssel verteld over het werk van het waterschap. In het verleden was dit vooral gericht op het snel afvoeren van water ter voorkoming van overlast. Tegenwoordig staat het werk meer in het teken van het vertraagd afvoeren van water om verdroging tegen te gaan (de grondwaterspiegel op peil houden). Verder werd ingegaan op de oorzaken van verdroging en het watergebruik. Het biologisch moment ging over de vlinderstruik. Tenslotte werden de ingeleverde dagboeken en werkstukken teruggegeven met commentaar van de cursusleiding en werden brieven uitgedeeld met het akkoord op en de begeleiding van de eindwerkstukken.

zaterdag 9 februari 2008

Vandaag op excursie opnieuw onder leiding van Henk Wensink. De tocht van Doetinchem Spoorstation naar de Kruisberg en via de Witte Brink naar Zelhem en vandaar heen en weer naar Halle en vervolgens terug naar Doetinchem. Er werd uitvoerig aandacht besteed aan essen en kampen en met een grondboor werd aangetoond, dat 800 jaar boeren volgens de potstal methode (heideplaggen vermengd met schapenmest) 80 cm zwarte aarde bovenop het dekzand oplevert. Voor een indruk zie de foto's. Zie ook het verslag.

woensdag 6 februari 2008

Vanavond weer een theorie-avond over geologie. Het ging nu met name over de invloed van de mens op het landschap (o.a. vorming van esdorpen) en wat de veranderingen in de agrarische sector (kunstmest, mechanisatie, ruilverkaveling) voor een impact hebben gehad op het landschap. Verder werd door coördinator Grada van Zijderveld verteld over de werkzaamheden van de werkgroep, die zich bezig houdt met landschapsbeheer (snoeien, knotten etc.) en het biologisch moment ging over de ui.

zaterdag 26 januari 2008

Vandaag een geologie-excursie onder leiding van Henk Wensink met een bus naar o.a. de Posbank (zie de foto's). En bestudeer ook het verslag.

woensdag 23 januari 2008

Vanavond weer en theorieavond van de gidsencursus. Henk Wensink - gepensioneerd aardrijkskunde leraar - kwam ons vertellen over het ontstaan van Nederland en in het bijzonder de Achterhoek. Hij vertelde beeldend en overtuigend en schuwde daarbij geen vuile handen om te demonstreren hoe vet keileem is. Hij had veel sheets voor de overheadprojecter, waarvan hij een groot deel oversloeg. Volgende keer meer. Voor wie nog iets wil nalezen klik hier. Het biologisch moment ging over het herkennen van bomen aan hun takken, bladeren en vruchten (zie foto's).

zaterdag 12 januari 2007

Het verslag van de excursie naar De Marke staat bij de documenten en enkele foto's bij de foto's! Of anders klik hier voor het verslag en /of hier voor de foto's.

woensdag 9 januari 2008

We werden welkom geheten in de kantoorruimte van Staring Advies, voortgekomen uit het Staring Instituut, gehuisvest bij De Hoop Mengvoeders in Zelhem.
Vanavond opnieuw een theorieles in het kader van de IVN Natuurgidsencursus. Janrein van Oostrum vervolgde zijn uiteenzetting over ecologie. Daarbij kwamen ook thermen als kringlopen, biosfeer, biotoop, voedselweb, concurrentie, symbiose, mutualisme, commensalisme, parasitisme, predatie, territorium, coöperatie en voortplanting aan de orde.
Het biologisch moment heeft betrekking op schedels van verschillende muizensoorten geplozen uit de braakballen van kerkuilen.